Thấy con chậm nói, nói ngọng, mẹ tá hỏa khi bác sĩ bảo con mắc dị tật bên trong lưỡi

Khi tròn một tuổi, bé N.M.N (trú tại Hà Nội) đã có thể nói được một số từ đơn giản như: Bà, mẹ… nhưng từ đó đến nay đã 7 tháng trôi qua, bé N vẫn chỉ có thể nói vài từ như vậy.

Thấy con 19 tháng tuổi mà chậm nói so với các bạn cùng trang lứa, gia đình đã cho con đến Khoa Răng Hàm Mặt (Bệnh viện Nhi Trung ương) để khám. Tại đây, mẹ bé đã rất bất ngờ khi bác sĩ chẩn đoán bé bị dị tật dính lưỡi, một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng đến sự phát âm của trẻ. Bé N được chỉ định nhập viện phẫu thuật.

Cũng như trường hợp bệnh nhi N, một trường hợp khác cũng được điều trị tại Khoa Răng Hàm Mặt là bé N.T.A (ở Hưng Yên). Bệnh nhi A đã hơn 5 tuổi nhưng nói rất ngọng, không "tròn vành rõ chữ", đôi khi khiến bố mẹ không hiểu được ý con muốn nói.

Theo chị Phương - mẹ bé T.A, ban đầu thấy con nói ngọng, gia đình nghĩ đơn giản rằng, con lớn hơn sẽ hết ngọng nên không cho cháu đi khám. Đến khi con chuẩn bị vào lớp một mà tình hình vẫn không cải thiện, chị Phương mới lo lắng đưa con đi khám và cũng được bác sĩ chẩn đoán trẻ bị dị tật dính lưỡi.

Bé N và bé T.A là hai trong số rất nhiều bệnh nhi đến khám và điều trị vì có liên quan đến phát âm tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Theo các bác sĩ, từ đầu năm 2020 đến nay, Khoa Răng Hàm Mặt (Bệnh viện Nhi Trung ương) đã tiếp nhận và phẫu thuật cho hơn 500 trẻ dính lưỡi. Trung bình mỗi ngày có khoảng 5 đến 10 trẻ phẫu thuật điều trị tại Khoa.

ThS.BS Đỗ Văn Cẩn – Trưởng Khoa Răng Hàm Mặt cho biết, dính lưỡi (còn gọi là ngắn phanh lưỡi) là dị tật bẩm sinh nhẹ, trong đó phanh lưỡi (lớp màng mỏng nằm dưới lưỡi) bị ngắn, dầy và căng, khiến chuyển động của lưỡi bị hạn chế.

"Đây là một nguyên nhân mà ít người biết đến, là một dị tật bẩm sinh làm hạn chế cử động bình thường của lưỡi và ảnh hưởng đến sự phát âm của trẻ", BS Cẩn thông tin.

Theo BS Cẩn, trẻ bị dính lưỡi thường khó bú ở trẻ sơ sinh, khó nuốt ở trẻ ăn dặm, chậm nói, khó phát âm, nói ngọng. Các âm trẻ chủ yếu phát âm sai là các phụ âm: r, kh, tr, l…

Dính lưỡi được chia làm 4 độ: độ 1, độ 2, độ 3 và độ 4. Dính lưỡi độ 3 và độ 4 được chỉ định phẫu thuật. Với dính lưỡi độ 1 và độ 2 nếu có thêm các biểu hiện lâm sàng và rối loạn chức năng lưỡi như khó bú, khó phát âm, khó nuốt, không có khả năng cong lưỡi lên môi trên hoặc môi dưới… các bác sĩ cũng sẽ cân nhắc chỉ định phẫu thuật cho bệnh nhi.

Hiện nay, tại Khoa Răng Hàm Mặt (Bệnh viện Nhi Trung ương), trẻ bị dính lưỡi được điều trị phẫu thuật bằng Laser không gây chảy máu, không đau sau mổ. Khi phát hiện trẻ có các dấu hiệu trên, gia đình nên đưa trẻ đi khám sớm để được chẩn đoán và chọn lựa phương pháp điều trị phục hồi chức năng ngôn ngữ hay phẫu thuật.

Theo BS Cẩn, thông thường sau phẫu thuật, tại chỗ cắt dính lưỡi thường có vết màu trắng. Đó là diễn biến bình thường sau phẫu thuật bằng laser, bố mẹ không nên quá lo lắng. Các hiện tượng này sẽ hết và vết tổn thương sẽ lành sau một vài tuần.

Sau phẫu thuật, bố mẹ cần theo dõi chăm sóc trẻ, không cho trẻ ngậm hoặc cắn các vật cứng để tránh chảy máu, không cho trẻ sờ vào vùng phẫu thuật để tránh nhiễm trùng, cho trẻ uống thuốc theo đơn của bác sĩ.

Bố mẹ có thể cho trẻ uống sữa hoặc ăn thức ăn lỏng, mềm và nguội; uống nhiều nước để làm sạch miệng. Với trẻ lớn, hướng dẫn trẻ vận động lưỡi ngay sau mổ, uốn lưỡi lên trên, thò lưỡi ra ngoài. Trẻ nhỏ hơn, bố mẹ giúp bé vệ sinh dưới lưỡi, nâng lưỡi lên trên. Sau khi vết thương lành nên hướng dẫn trẻ thực hiện vận động lưỡi, giúp lưỡi di động tốt.